Ubezpieczenie CARGO – ekstrawagancja czy konieczność?

Jeśli prowadzisz działalność związaną z importem, eksportem lub dystrybucją towarów, o ubezpieczeniu CARGO miałeś już szanse się zapoznać. Nie jest to ubezpieczenie obowiązkowe, jednak w ocenie wielu warte zakupu. Dzisiaj będzie o różnych opiniach i poglądach, aby rozstrzygnąć, czy to ubezpieczenie jest faktycznie potrzebne.

Podstawowy zakres ubezpieczenia

Ubezpieczenie ładunku w transporcie, bo tak inaczej mówi się o ubezpieczeniu CARGO, ma za zadanie ochronić przed finansowymi skutkami uszkodzenia, utraty lub zaginięcia przedmiotu ubezpieczenia. Tym przedmiotem są towary w przewozie – dowolny rodzaj mienia w przesyłce, niezależnie od wykorzystywanego środka transportu. Co prawda pojawić mogą się ograniczenia w ochronie dla pewnych rodzajów przesyłek lub wymagać będą indywidualnej oceny i wyceny ryzyka, o czym będzie za chwilę.

Zauważyć można pewne rozróżnienie oferowanego zakresu dla przewozów wewnątrzkrajowych oraz międzynarodowych. Te drugie, bo od nich zaczniemy, oferowane są zazwyczaj na tzw. londyńskich klauzulach instytutowych. Dlaczego tak jest? Uczestnictwo w międzynarodowym łańcuchu dostaw wymusza pewien stopień standaryzacji i bezpieczeństwa wszystkich ich stron transakcji. Celem jest, aby powołując się na londyński standard twoi kontrahenci z USA, Chin, Nowej Zelandii czy Urugwaju wiedzieli w jakim zakresie ubezpieczony jest ładunek. Strony te w pewnych sytuacjach będą tym zainteresowane np. jeśli jako eksporter ubezpieczysz towar na ich rzecz.

Londyńskie instytutowe klauzule ładunkowe (ang. Institute Cargo Clauses – ICC) dzielą się na trzy grupy:

• Grupa A (ICC A) – najszerszy dostępny zakres na warunkach all-risk. Wszelkie szkody są objęte, z wyjątkiem wyraźnie wyłączonych m.in. ubytki naturalne, niewłaściwe opakowanie, wady wewnętrzne, opóźnienia w dostawie, rażące niedbalstwo lub wina umyślna ubezpieczonego, wojna, strajki, skażenie radioaktywne.
• Grupa B (ICC B) – głównie dedykowane transportom morskim, w ramach których obejmiemy następujące zdarzenie: trzęsienie ziemi, wybuch wulkanu, uderzenie pioruna, zmycie z pokładu, wtargnięcie wody.
• Grupa C (ICC C) – najwęższy dostępy zakres, który oferuje szkody: pożar lub eksplozja, wejście statku na mieliznę, zatonięcie lub wywrócenie się statku, przewrócenie się lub wykolejenie środka transportu, kolizja środka transportu.

Sytuacja jest nieco inna w przypadku transportów krajowych. Krajowa oferta najczęściej opiera się na oferowaniu warunków ubezpieczenia opracowanych przez poszczególne zakłady ubezpieczeń – nie występuje taki poziom standaryzacji, jak ma to miejsce w ofercie dla przewozów międzynarodowych. Dominują oferty wariantowe, zarówno w formule all-risk, jaki i węższe propozycje na warunkach nazwanych, do których zalicza się m.in. pożar, wybuch, deszcz nawalny, dewastacja, grad, lawina, osuwanie się ziemi, trzęsienie ziemi, uderzenie pioruna, rabunek i kradzież.

Dodatkowe rozszerzenia ubezpieczenia CARGO

Typowym zakresem ochrony w transporcie międzynarodowym jest awaria wspólna. Jest to nadzwyczajne poświęcenia lub wydatki poniesione rozmyślnie i rozsądnie w celu ratowania statku, ładunku na nim przewożonego oraz frachtu ze wspólnego dla nich niebezpieczeństwa. Przykładem takiej sytuacji jest celowe wyrzucenie ładunku za burtę, aby odciążyć statek, który ugrzęzł na mieliźnie. Awaria wspólna polega na zrekompensowanie poniesionych strat przez właściciela statku i ładunku.

Ważnym rozszerzeniem są ryzyka kradzieżowe i rabunkowe. Są one w standardzie na warunkach ICC A. Wykupując węższe zakresy warto dopytać o ryzyko kradzieży i rabunku. Jest to opcja dodatkowo płatna.

Typowym zdarzeniem podczas całego cyklu transportowego to operacje załadunkowe i wyładunkowe. Upadek towary w trakcie jego wyładunku nie brzmi surrealistycznie. Warto o tym pamiętać wykupując ubezpieczenie ładunku.

Dlaczego CARGO jest potrzebne

Możemy zadać pytanie, po co mi CARGO, jeśli przewoźnik ma polisę OC? Jeżeli mielibyśmy opierać się w całości na odpowiedzialności przedsiębiorstw realizujących transport, czyli armatora morskiego, przewoźnika drogowego, krajowego lub lotniczego, nawet jeśli uda nam się wygrać nierzadko długi postępowania o uznanie odpowiedzialności, spodziewane odszkodowanie może być obcięte. Przewoźnicy nie ponoszą odpowiedzialności do pełnej wysokości towaru. Poza przewoźnikiem drogowym krajowym, który jest w tym gronie wyjątkiem, każdy inny w zgodności z prawem może ograniczyć odszkodowanie do limitu kilogramowego. Wynosi on:

• 8,33 SDR za kg wagi brutto – przewoźnik drogowy międzynarodowy,
• 2 SDR za kg wagi brutto – przewoźnik morski,
• 19 SDR za kg wagi brutto – przewoźnik lotniczy,
• 17 SDR za kg wagi brutto – przewoźnik kolejowy.

Przykład? Załóżmy, że naszym towarem jest elektronika o wartości 300 000 PLN, ważąca 500 kg brutto. Przy całkowitej utracie przesyłki i uznaniu odszkodowania otrzymamy w przybliżeniu:

• 23,1 tys. zł – przewoźnik drogowy międzynarodowy,
• 5,6 tys. zł – przewoźnik morski,
• 52,9 tys. zł – przewoźnik lotniczy,
• 47,3 tys. zł – przewoźnik kolejowy.

W najbardziej skrajnym przypadku tracimy realnie ponad 98% wartości przesyłki! Na tym nie koniec.

Przewoźnicy za pewne okoliczności i zdarzenia nie ponoszą odpowiedzialności. Szczegółowy zakres opisany jest w odpowiednich przepisach. Do takich szczególnie istotnych należy siła wyższa, przyczyn występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy, niewłaściwe opakowanie. 

Oferta cargo jest przygotowywana w oparciu o pełną wartość ładunku i może być powiększona o fracht, cła i spodziewany zysk. Jeśli poniesiemy szkodę całkowitą na skutek zatonięcia przesyłki, wartość odszkodowania obejmie nawet spodziewany zysk (zazwyczaj do 10%).

Czego w ramach CARGO nie ubezpieczymy

Mimo wielu zalet, ubezpieczenie CARGO posiada pewne ograniczenia. Pewne towary mogą nie być łatwe do ubezpieczenia. Praktyka każdej firmy ubezpieczeniowej jest inna, jednak do uznawanych trudnych przesyłek zalicza się zwierzęta żywe, towary wartościowe, złoto i inne metal szlachetne, gotówka, dzieła sztuki, przedmioty o wartości zabytkowej, bagaż osobisty.

Podsumowanie

Pamiętaj, że przewoźnik nie odpowiada za wszystkie szkody, ani nie zawsze odpowiada do pełnej wartości przesyłki. Cel i przedmiot ubezpieczenia CARGO jest znacznie inny niż umowy OC przewoźników. Tylko CARGO zapewnia szybką wypłatę odszkodowania bez oczekiwania na uznanie winy przewoźnika.