Klauzula leeway jest jedną z klauzul, które powszechnie stosuje się w ubezpieczeniach dla przedsiębiorstw. Pojawia się w ubezpieczeniu budynków i budowli, maszyn, a nawet ubezpieczenia w transporcie. Zastosowanie jej jest szeroki. Klauzula ta przydatna zwłaszcza, jeśli obawiamy się, że zadeklarowana suma ubezpieczenia w realiach sporych zawirowań inflacyjnych może być niewystarczająca do odtworzeniowa mienia.
Czym jest niedoubezpieczenie
Klauzula leeway będzie przydatna wtedy, kiedy ubezpieczamy mienie na sumy stałe. W przeciwieństwie do systemu na pierwsze ryzyko, gdzie deklarujmy limit spodziewanej maksymalnej straty, przy ubezpieczeniu na sumy stałe deklarujemy pełną wartość mienia. Niedopuszczalne jest szukanie oszczędności i celowe obniżenie wartości. Dlaczego? Ponieważ mija się to z intencją ubezpieczyciela, aby zgłaszana wartość pozwalała na przywrócenia mienia do stanu sprzed szkody. O niebezpiecznych konsekwencjach zasady proporcji pisaliśmy tutaj.
Czym jest klauzula leeway
W świadomości do zawirowań rynkowych, zwłaszcza w aktualnym inflacyjnym otoczeniu gospodarczym, klauzula leeway przychodzi z pomocą. Pomoc ta polega na ograniczeniu konsekwencji niedoubezpieczenia, czyli obniżeniu kwoty do wypłaty. Klauzula ta określa margines błędu, który ogranicza stosowanie zasady proporcji. Przykładową treść klauzuli zamieszczamy poniżej:
Klauzula leeway
Z zachowaniem pozostałych, nie zmienionych niniejszą klauzulą umowy ubezpieczenia w tym określonych w ogólnych warunkach ubezpieczenia strony uzgodniły, że w przypadku mienia dla którego suma ubezpieczenia została ustalona według wartości odtworzeniowej lub rzeczywistej, zasada proporcji nie będzie stosowana jeśli wartość uszkodzonego lub utraconego mienia w dniu szkody nie będzie wyższa niż 120% sumy ubezpieczenia.
Jak wylicza się klauzulę leeway
Na wstępie należy zauważyć, że dodanie klauzuli nie upoważnia do wypłaty odszkodowania ponad zadeklarowaną sumę ubezpieczenia. Klauzula leeway nie służy do wypłaty ponad wartość z polisy. Do tego służą inne klauzulę np. klauzula inflacyjna (wzrost sumy w trakcie okresu ubezpieczenia o wskaźnik inflacji) lub klauzula automatycznego pokrycia (nowe lub inwestycje w stare mienie w trakcie okresu ubezpieczenia). Klauzula leeway określa zasady (a w zasadzie liberalizuje je), kiedy zasadę proporcji się stosuje.
Przykład nr 1 – klauzula leeway przychodzi z pomocą
Budynek gospodarczy o sumie ubezpieczenia 100 000 zł został uszkodzony na skutek silnego wiatru. Wartość szkody wynosi 40 000 zł, a wartość odtworzeniowa budynku 120 000 zł. W tej sytuacji wartość „leeway” wynosi dokładnie 120%, czyli w ramach dopuszczalnego, acz granicznego limitu. Wówczas wypłacona kwota wyniesie 40 000 zł minus franszyza redukcyjna.
Spójrzmy na drugi przypadek.
Przykład nr 2 – klauzula leeway niewiele pomogła
Wróćmy do sytuacji z przykładu nr 1, lecz tym razem wartość odtworzeniowa budynku wynosiła 130 000 zł. Oznacza to, że limit 120% został przekroczony. Wówczas klauzula leeway nie pomoże, ponieważ dopuszczalne niedoubezpieczenie jest niższe niż zaistniałe. W takiej sytuacji wypłacona kwota wyniesie 30 769 zł (bo 40 000 x (100 000 / 130 000)) minut franszyza redukcyjna.
Czy klauzulę leeway stosuje się do wartości księgowej brutto
Klauzulę leeway stosuje się z zasady do tych wartości, które klient ustala samodzielnie. Jest to wartość odtworzeniowa, która wymaga wiedzy i nierzadko eksperckiego wsparcia szczególnie przy mieniu nietypowym, oraz wartość rzeczywista, która jest różnicą wartości odtworzeniowej i zużycia technicznego. Wartość księgowa brutto nie jest samodzielnie ustalana przez klienta, bo źródłem wartości są dane księgowe. W ogólnych warunkach ubezpieczenia dla przedsiębiorstw regułą jest niestosowanie zasady proporcji dla mienia określonego w księgowej brutto. Jeśli więc nie ma proporcji, po co klauzula leeway?
Ile kosztuje klauzula leeway
Klauzula leeway jest oferowano za niewielką opłatą. Jeśli w ocenie ubezpieczyciela mienie zgłoszone do ubezpieczenia nie charakteryzuje się zaniżoną wartością, a ubezpieczony świadom zagrożenia corocznie aktualizuje wartość budynków i maszyn, klauzula może być nawet w gratisie. Z kolei mienie w złym stanie technicznym, którego wartość latami nie była aktualizowana, podatne na niedoubezpieczenie będzie drożej wyceniane, a możliwości negocjacyjne włączenia klauzuli leeway mocno ograniczone.